Türk Masalları arşivleri

Türk Masalları

Türk masallarının olağanüstü ögeleri gerçekte sanıldığı kadar akıl dışı
nitelikte değildir.

Şehirlerden uzaklaştıkça, yani sözlü geleneğin, yazılı edebiyatın ve yabancı kültürlerin etkilerinden korunduğu çevrelere, köy ve göçebe ortamına yaklaştıkça masallardaki olağanüstü çeşni hafifler, bu nitelikteki varlıkların çoğu kez sadece adları anılmakla yetinilir; cin, peri, ejderha vb. denip geçilir; bir devin tasviri çizilirken o, insanlardan pek farkı olmayan, belki daha büyücek, daha oburca bir yaratık; ejderha İrice bir yılan, periler İnsanlardan farksız görünüşte ve davranışta yalnız kılık değiştirme yeterliği olan kişiler gibi canlandırılır.

Bütün bu varlıkların akıl dışı, hayal ürünü nitelikleri üzerinde durulmaz.

Masallar eğitici, öğretici ve ders verici nitelik taşırlar.

Özellikle hayvan masalları tamamen ders vericidirler.

Yapılan iyilikler övülür, ödüllendirilir.

Kötülükler ise cezasız kalmaz.

Dinleyenler iyilik yapmaya yönlendirilir.

Masallarda yer ve zaman belirsizdir.

Başlangıç (döşeme) bölümünde de buna atıfta bulunularak “Evvel zaman içinde” veya “Develer tellal, pireler berber iken” ifadeleriyle zaman belirsizleştirilir.

Mekan ise gerçekte olması mümkün olmayan özellikler içermekte ve adlandırılmaktadır.

Masalların dili sade, üslubu akıcıdır.

Yedi yaşındaki bir çocuktan yetmiş yaşındaki bir ihtiyara kadar toplumun her kesimine hitap edebilecek bir söyleyişe sahiptir.

İçinde diğer anonim halk edebiyatı ürünleri de (atasözü, alkış, kargış vb.)
yer almaktadır.

Masalları Anadolu’da çoğunlukla kadınılar anlatmışlar ve bunun üzerine
“masal anası” tabiri oluşmuştur.

“Bu sebeple, masallarda kadını kahramanlar da erkek kahramanlar kadar etkilidir.”

Türk masallarındaki kadın unsuru ile ilgili Prof. Dr. P. Naili Boratav’ın görüşü şöyledir: “Kadını kişiler masalda cinsinin haklarına ulaşmak için girişmek zorunda kaldıkları savaşı temsil ederler.

Gerçekten de, olağanüstü masallarda olsun, gerçekçi masallarda olsun, tuttuğunu koparan, gözünü budaktan sakınmayan genç kız ve genç kadın tipleri çok belirgin olarak çizilmiştir.

Bunun bir nedenini masalların, hele olağanüstü nitelikte olanların,
anlatma ve yayılma işinin daha çok kadınlarca benimsenmiş olmasında aramak gerekir.