Eyne İle Geyne

Derler ki çok eski zamanlarda güneş, bir cadının elinde tut­sakmış.

Cadı Tol ırmağının öte tarafında yaşarmış.

Çünkü Tol ırmağının beri tarafına geçemezmiş.

Cadı, güneşin parlaklığını kimse görmesin diye onu derin bir mağaraya kapatmış.

Önüne de kocaman bir kaya koymuş.

Güneş bu kayanın ardında yıllarca tutsak kalmış.

Güneşi içinde saklayan mağara, ulu bir ormanın içindeymiş.

Ağaçlar o kadar sıkmış ki mağarayı bulmanın imkânı yokmuş.

Tol kıyılarında Eyne ile Geyne derler iki yiğit kardeş yaşarmış.

Avcılıkta usta, ok atımında hünerli imişler.

Günlerden bir gün Eyne ile Geyne bir geyiğe binip ormanın yolunu tutmuşlar.

Geyik dörtnala koşmuş, iki yiğidi ormanı derinliklerine sokmuş.

Oğlanlar av avlayıp kuş kuşlayacaklarmış.

Gel gelelim bir yere geldiklerinde geyik çırpınmaya başlamış.

Oğlanlar inip geyiğin ayağına bakmışlar ki ne baksınlar?

Sanki, kızgın küle basmış gibi kıpkırmızı…

Oğlanlar geyiğin ayağına iyi gelir diye Tol’un suyundan ge­rmek istemişler.

Tam o sırada geyik çırpınarak yeri eşmeye başlamış.

Derken geyiğin eştiği yer yarılmış.

Meğer burası ma­ğaranın ağzıymış.

Birden ateş püskürmüş.

Eyne ile Geyne, güneşi bulduklarına çok sevinmişler.

Geyik derisinden yapılmış kocaman bir heybenin içine koymuşlar.

Ağzını sıkıca bağlamışlar.

Geyiğe yüklerken cadı bir hışımla çıka gelmiş.

Eyne ile Geyne son bir gayretle geyiğe binmişler, kuş olup  uçmuşlar, yol olup esmişler.

Cadı ne kadar hızlı koşarsa koşsun geyiğe yetişememiş.

Tol ırmağının kıyısına gelince bakmış ki geyik ve sırtındakiler ırmağın karşı kıyısındalar.

Hırsından saçını pürçeğini yolmuş.

Çünkü karşıya geçmesi mümkün değilmiş.

Eyne ile Geyne, cadıdan kurtulunca heybenin ağzını açmışlar.

Güneş özgürlüğüne kavuşmuş.

Mavi gökyüzündeki tahtına kurulmuş.

Eyne ile Geyne güneşi kurtardıkları yani serbest bıraktıkları yerde kalmışlar.

Havasını, suyunu, yeşilliğini beğenmişler.

Oraya yerleşip yurt kurmuşlar.

Sürü sürü hayvan beslemişler.

Eyne ile Geyne’nin soyundan gelen halka Geyneliler derler.

Bazı yerlerde Geynelilere, Tobuylar (Tol Boyu Halkı) derler.

Pürçek Nedir? : Şafaklardan sarkan saç, zülüf.